Eerste verschijnselen
In de praktijk blijkt dat de diagnose bij jongere mensen vaak in een later stadium wordt gesteld dan bij ouderen. Voor die tijd hebben mensen al een heel circuit doorlopen, en dit zorgt voor veel problemen. Mensen denken niet snel aan de diagnose dementie als iemand nog zo jong is en concentratiestoornissen, vergeetachtigheid of subtiele gedragsveranderingen worden op deze leeftijd vaak geweten aan drukke werkzaamheden of problemen binnen het gezin. Men denkt bijvoorbeeld aan stress, depressie of relatieproblematiek. Naarmate de tijd verstrijkt, zullen de veranderingen echter voor steeds meer problemen zorgen en dit geeft veel onbegrip en frustratie. In sommige gevallen kan dit resulteren in hoogoplopende conflicten tussen partners, met een echtscheiding als gevolg.
Daarnaast zijn problemen op het werk een belangrijk thema in de periode voorafgaand aan de diagnose. Op het werk openbaren zich vaak de eerste symptomen: afspraken worden vergeten, de daadkracht vermindert, er ontstaan conflicten en de er kan ontslag volgen. Dit brengt financiële gevolgen met zich mee. Het verliesproces waar een jonge persoon met dementie mee te maken krijgt is daarom veelomvattend en ingrijpend. Vaak anders dan bij ouderen, vanwege de actieve rol die nog wordt vervuld in de maatschappij. Een jonge persoon met dementie zal zijn positie als kostwinner en opvoeder niet snel willen opgeven. Daarnaast is het moeilijk om ineens alledaagse dingen niet meer te kunnen en mogen doen zoals het beheren van geld of autorijden. Vaardigheden die men het hele leven heeft kunnen doen, lukken ineens niet meer. Dit zorgt voor veel onzekerheid. De veranderingen kunnen zo overweldigend zijn, dat de jonge persoon met dementie reageert met ontkenning of weigert hulp te zoeken. Vaak verstrijkt er hierdoor een lange tijd voordat professionele hulp wordt gezocht. Partners voelen zich er soms alleen voor staan, zeker wanneer familieleden met onbegrip reageren.
| Herkennen van de eerste verschijnselen | |
|
GEHEUGEN: |
Er is sprake van geheugendefecten voor recente gebeurtenissen, waarbij ook de herkenning gestoord is.
Voorbeelden zijn het vergeten van afspraken of meerdere keren hetzelfde vragen. |
| ANDERE COGNITIEVE SYMPTOMEN: | Naast geheugen en gedragsproblemen komen afasie, apraxie en oriëntatiestoornissen vaak voor bij dementie op jonge leeftijd.
Voorbeelden zijn de versimpeling van het taalgebruik en woordvindproblemen, moeite met het gebruik van apparatuur en gereedschap, verandering in het handschrift of verdwalen in bekende omgeving. |
| GEDRAG: | Bij een bepaalde groep jongere mensen met dementie staan andere klachten dan het geheugen op de voorgrond, zoals gedragsproblemen of treden karakterveranderingen op.
Voorbeelden zijn het verlies van empathisch vermogen, het verlies van sociaal inzicht, decorumverlies, ontremd gedrag, starheid in denken en handelen, verminderde zelfzorg, apathie en desinteresse. |
Andere belangrijke signalen:
- Verminderd of afwezig inzicht in het eigen functioneren.
- Het functioneren neemt af over de tijd.
- Effect van therapeutische interventies of behandeling van psychische problematiek blijft uit.
- Problemen treden meer op de voorgrond als routines doorbroken worden, zoals op vakantie.
- De beperkingen treden op in meerdere gebieden van het dagelijks leven, zoals werk, gezin en vrijetijdsbesteding.
Meer info:
Dementie op jonge leeftijd: 10 signalen
Dementie op jonge leeftijd: 7 vragen om signalen te toetsen bij naasten
